Kurtuluş kenti Samsun..
İlk adım kenti Samsun..
Atatürk'ün doğum günüm dediği '19 Mayıs 1919' destanının yazıldığı 'şahlanış kenti' Samsun.
Öyle bir özelliği var ki bu Samsun'un; bir ulusun yeniden dirilişi, kurtuluş mücadelesinin başlangıç noktası ve Cumhuriyet'e giden yolun dönüm noktasıdır.
Ülke işgal altında, İngiliz Kraliyet Donanması İstanbul'a demirlemiş ve Atatürk'ün dediği gibi 'Ülkenin her yanı bir fiil işgal altında'.
1918 yılının sonlarına gelindiğinde I. Dünya Savaşı'ndan mağlup ayrılan Osmanlı İmparatorluğu, Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak dağılma sürecinin sonuna gelmiş bir devlet görünümündeydi.
Hasta adam deniliyordu.
İzmir Yunanlar, Adana Fransızlar, Antalya ve Konya İtalyanlar tarafından işgal edilmişti.
Bunların yanında Urfa, Maraş, Antep, Merzifon da işgal altındaydı.
Samsun'da o dönem durum farklı mı sanki..
Samsun'da Rum ve Türk halkı arasında çatışmalar durmak bilmiyor ve İngiliz askerleri kente çıkmıştı. Kentin kontrolü İngilizlerdeydi.
Çatışmaların sonlandırılması için Osmanlı Hükümeti tarafından Mustafa Kemal görevlendirilmiş ve kendisine 9. Ordu'nun müfettişliği görevi verilmişti ancak;
Mustafa Kemal Paşa, müfettişlik görevini kendisini İstanbul'dan uzaklaştırmak için verilmiş bir görev olarak düşünüyordu.
Ayrıca Mustafa Kemal bu fermanda bulunan bazı açıklamaları bizzat kendisi yazdı ve 'kurtuluş için yol haritasını aslında daha İstanbul'dan ayrılmadan' kararlaştırdı.
Atatürk daha sonra kaleme aldığı Nutuk adlı eserinin 1. bölümünde yer alan 'Benim Kararım adlı kısmında' görevi kabul edişinin ardındaki düşüncelerini şu şekilde anlatmıştır;
"Baylar, bu durum karşısında bir tek karar vardı. O da ulus egemenliğine dayanan, tam bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak.
İşte, daha İstanbul'dan çıkmadan önce düşündüğümüz ve Samsun'da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz uygulamaya başladığımız karar, bu karar olmuştur".
Öyle de yaptı.
Samsun'a 19 Mayıs 1919'da Tütün İskelesi'nden çıkarak, Mantika Palas Oteli'ne (Günümüzdeki Gazi Müzesi) yerleşti.
Osmanlı'nın ve işgal güçlerinin kaldırın dediği Türk direniş örgütlerini kaldırmak yerine, tüm Anadolu'da 'ulusal direniş örgütlerini kurdu'.
Kurtuluş mücadelesinin kıvılcımı bu kentte yakılmıştı artık.
Elindeki ferman ona Anadolu coğrafyasının tüm doğu kısmına emir verebilecek rütbeye ve yetkiye ulaştırabiliyordu.
18 yol arkadaşıyla birlikte 'yol haritasını Samsun'da çizdi'.
Mantika Palas Oteli'nde arkadaşlarıyla birlikte 'ilk kıvılcımın Anadolu'ya yayılabilmesi için' tüm hazırlıkları yaptı.
Ancak Mustafa Kemal, tümüyle İngiliz denetiminde bulunan Samsun'da ulusal hareketin yönetilemeyeceğine kanaat getirerek, 25 Mayıs günü Havza'ya geçti.
Havza'da geçirdiği on yedi gün sonunda artık Anadolu'nun baş kaldırış destanının Cumhuriyet'e kadar uzanan hikayesini aslında çoktan yazmıştı Atatürk..
Ulusal hareketin fikirsel temellerini de Havza'da attı.
Sonrasında ise Samsun'da ve Havza'da temellerini attığı kurtuluş mücadelesini Amasya Genelgesi ile tüm dünyaya duyurdu.
Anadolu'da verilen zorlu mücadelenin, halk direnişinin sonu zaferle sonuçlanıp, Cumhuriyet'i kurduğunda ise Büyük Önder Atatürk, "19 Mayıs'ı "Türk Gençliğine armağan ederek', bayram olarak ilan etti.
O nedenle 19 Mayıs demek, bir tarihten ibaret değildir.
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna giden yolun ilk durağı kabul edilen bu olay Türk tarihindeki dönüm noktasıdır.
Atatürk'ün 'doğum günüm' diyecek kadar önemsediği bir gündür.
19 Mayıs 1919 günü millî bağımsızlığa, çağdaşlaşma ve demokratikleşmeye giden yolun ilk adımıdır.
Ne mutlu ki bize 'o tarihi destanın yazıldığı, kurtuluş meşalesinin yakıldığı kentin birer fertleriyiz'.
O nedenle her 19 Mayıs, Samsun için bir başkadır.
Aynı ruh ve aynı heyecanla,
'Yeniden hoş geldin Mustafa Kemal Paşam' dediğimiz gündür.
Samsun'a nasip olmuş;
104 yıllık gururumuzdur.
O nedenle ‘Sanki başka slogana ihtiyacı varmış gibi’, bu kente ‘geleceğin şehri' gibi yakıştırmaları boş buluyorum, yapay görüyorum ve eleştiriyorum.
Çünkü bu kentin farklı bir slogana ihtiyacı yoktur.
Cumhuriyet tarihinin 'çıkış noktasıdır'..
Geçmişi de 'tek sloganıdır'..
"Cumhuriyet'in doğduğu, Atatürk kenti"..
Bu vesileyle;
Atatürk Anma Gençlik ve Spor Bayramı'mız kutlu olsun..
104 yıl sonra yeniden hoş geldin ATAM
